Konferencja „Policjanci w Powstaniu Warszawskim”
22 października 2024 r. o godzinie 9.50 w siedzibie Wydziału Edukacji Historycznej Gabinetu Komendanta Głównego Policji w Warszawie zorganizowana została konferencja, poświęcona udziałowi policjantów w Powstaniu Warszawskim. Wykłady odbywały się w Sali im. Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa, co idealnie korespondowało z tematem sympozjum. Podczas wydarzenia śląski garnizon Policji reprezentował Komendant Miejski Policji w Jaworznie insp. dr Piotr Uwijała, który prowadził trzeci panel konferencji
Konferencję „Policjanci w Powstaniu Warszawskim” przygotowali wspólnie przedstawiciele Wydziału Edukacji Historycznej Gabinetu Komendanta Głównego Policji oraz Instytutu Nauk Społecznych Wydziału Bezpieczeństwa i Nauk Prawnych Akademii Policji w Szczytnie przy współudziale pracowników Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz Muzeum Powstania Warszawskiego.
Powstanie Warszawskie było ewenementem w skali zmagań wojennych. Miało trwać kilka dni, a walczono ich 63. Walki w Warszawie zaliczane są do pięciu najbardziej zaciętych bitew całej II wojny światowej. Bito się o każdy dom, a nawet nawę w kościołach na starówce. Powstanie to jedna z najpiękniejszych, ale i najtragiczniejszych kart polskiej historii w ostatnim stuleciu.
Konferencję zaszczycił obecnością Komendant Główny Policji nadinsp. Marek Boroń, który przywitał zebranych i otworzył obrady. – Dzisiejsza konferencja ma charakter nie tylko naukowy, ale także skłania do refleksji – powiedział generał Marek Boroń. – To także polemika, pozwalająca zrozumieć indywidualne postawy funkcjonariuszy w walce z okupantem. To też uczczenie pamięci poległych i pomordowanych funkcjonariuszy. Nie ma przyszłości bez przeszłości. Ta wiedza historyczna jest nam wszystkim niezbędna, żebyśmy znając losy naszych poprzedników wiedzieli, jak dzisiaj realizować działania. Jak zwalczać przestępczość, ale i wiedzieć, jak wówczas ją zwalczano.
Wśród gości znaleźli się m.in.: Ordynariusz Polowy Wojska Polskiego ks. bp Wiesław Lechowicz Delegat Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Policji, płk Artur Frączek Dyrektor Departamentu Uroczystości Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych i Jan Tarczyński Dyrektor Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, a także, co bardzo ważne, młodzież z klasy mundurowej o profilu policyjnym Zespołu Szkół nr 1 im. Stanisława Staszica w Płońsku.
Pierwszy panel konferencji pod przewodnictwem dr. hab. prof. Uniwersytetu Kaliskiego Piotra Gołdyna rozpoczęło wystąpienie Katarzyny Utrackiej z Pracowni Historycznej Muzeum Powstania Warszawskiego pt. „Historia i działania w Powstaniu Warszawskim Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa”.
Zebrani mogli także wysłuchać referatu Rafała Brodackiego z Muzeum Powstania Warszawskiego, przybliżającego postać Bolesława Kontryma „Żmudzina” i Zgrupowania „Bartkiewicz”, a którym w czasie Powstania walczył przedwojenny policjant. Dr hab. prof. Akademii Policji w Szczytnie Piotr Kardela zaprezentował wystąpienie, którego bohaterem był insp. Henryk Charlemagne, przedwojenny zastępca komendanta Policji Państwowej m.st. Warszawy, komendant wojewódzki w Białymstoku, a w czasie wojny szef wyszkolenia Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa, uczestnik Powstania Warszawskiego. Z kolei Rafał Sierchula z Oddziału Instytut Pamięci Narodowej w Poznaniu opowiedział o kpt. Lucjanie Fajerze „Ognistym”, który służył w Policji Państwowej, był członkiem Ruchu „Miecz i Pług”, a walczył w Powstaniu w batalionie „Gozdawa”.
Moderatorem drugiego panelu był dr. hab. prof. Piotr Kardela z APol. w Szczytnie. W tej części można było zapoznać się z wojennymi losami Stanisławy Filipiny Paleolog, która przed wojną zakładała i kierowała Policją Kobiecą, a podczas okupacji działała w PKB. Jej postać przybliżyła podinsp. w st. spocz. Krystyna Sobańska – Stępień z Warszawskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r. Dr Paweł Brudek z Muzeum Powstania Warszawskiego opowiedział co działo się w policyjnych koszarach przy ul. Ciepłej w Warszawie podczas okupacji i Powstania Warszawskiego, ale także dużo wcześniej. Marek Gajewski z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Białymstoku przedstawił natomiast sylwetkę nadkom. Józefa Maciejowskiego, naczelnika Urzędu Śledczego PP w Białymstoku, oficera PKB, uczestnika Powstania Warszawskiego.
Trzeci panel, nad którym czuwał insp. dr Piotr Uwijała - Komendant Miejski Policji w Jaworznie dostarczył słuchaczom wiedzy na przykład o broni Policji Państwowej wykorzystywanej w Powstaniu Warszawskim. Referat na ten temat przygotował Robert Markiewicz z Muzeum Powstania Warszawskiego. Michał Wójciuk z tej samej placówki wygłosił prelekcję o Batalionie Asystencyjnym, jako namiastce służb porządkowych po zakończeniu walk. Natomiast dr Paweł Rozdżestwieński z Biura Edukacji Narodowej IPN w Warszawie opowiedział o nadkom. Eugeniuszu Motoczyńskim, p.o. naczelnika Urzędu Śledczego przy Komendzie Wojewódzkiej Policji Państwowej w Warszawie, oficerze PKB, który także wziął udział w Powstaniu Warszawskim.
