25 maja - Międzynarodowy Dzień Dziecka Zaginionego
Każdego roku tylko w samej Unii Europejskiej zgłaszanych jest kilkaset tysięcy zaginięć dzieci. Zdecydowana większość z nich się odnajduje ale w policyjnych bazach osób zaginionych figurują również sprawy zaginięć do dziś nierozwiązane. 25 maja jest dniem wyjątkowym, bo poświęconym pamięci zaginionych i nigdy nie odnalezionych dzieci oraz solidarności z ich rodzinami. Symbolem MIĘDZYNARODOWEGO DNIA DZIECKA ZAGINIONEGO jest kwiat niezapominajki, bo rodziny nigdy nie zapominają i nigdy nie przestają szukać. W tym roku Centrum Poszukiwań Osób Zaginionych Komendy Głównej Policji oraz Fundacja ITAKA przypominają o dzieciach, które zaginęły i do dziś nie powróciły do swoich domów. Jak każdego roku, zwracamy również uwagę na to, w jaki sposób ustrzec nasze dzieci przed niebezpieczeństwem.
W 2020 r. Policja przyjęła 2016 zgłoszeń zaginięć osób poniżej 18 roku życia, z czego 552 dzieci miało mniej niż 13 lat. Przyczyn zaginięć jest wiele i każdy przypadek stanowi odrębną historię. Większość zaginionych dzieci i nastolatków odnajduje się w ciągu kilku, kilkunastu godzin, ale są też takie dzieci, które zaginęły przed laty i nie odnalazły się do dziś. W przypadku każdych poszukiwań, czy to osób dorosłych, czy małoletnich, ogromne znaczenie ma jakość i szybkość przekazywanych informacji oraz sprawnie zorganizowane i przeprowadzone działania poszukiwawcze.
Zaginięcia kiedyś
Na przestrzeni lat zmieniło się nasze myślenie o sposobie opieki i wychowywania dzieci. Zmienił się także świat w którym żyjemy. Często słyszy się o tym, że dzisiejsze naj młodsze pokolenie jest niesamodzielne, że kiedyś było inaczej, bez telefonów komórkowych, bez ciągłej opieki. Dzieci miały więcej swobody, a teraz są pod stałą kontrolą rodziców. Pod postami i artykułami w mediach społecznościowych można przeczytać komentarze:
- „Byłam dzieckiem z kluczem na szyi i nic mi się nie stało”.
- „Mnie nikt tak nie pilnował i jakoś żyję”.
- „Ta ciągła kontrola odbiera dzieciom dzieciństwo”.
- „Kiedyś to były czasy, całymi dniami na dworze, bez telefonów, bez dorosłych”.
Musimy pamiętać o tym, że kilkadziesiąt lat temu świat wyglądał inaczej. Być może było mniej zagrożeń, znaliśmy sąsiadów, żyliśmy wolniej. Ale inna była także świadomość ludzi na temat bezpieczeństwa dzieci, a informacje o zaginięciu dziecka nie rozprzestrzeniały się tak szybko, jak dziś. Brak stałego kontaktu telefonicznego z dzieckiem i z innymi bliskimi powodował, że rodzice dopiero po pewnym czasie orientowali się, że ich dziecko nie dotarło tam, gdzie powinno, lub nie wróciło do domu. A przecież wiemy, że przy poszukiwaniach dziecka najważniejszy jest CZAS.
Tak było kiedyś.
A jak jest dziś?
Dziś jesteśmy ostrożniejsi. Inaczej wychowujemy nasze dzieci. Inaczej patrzymy na świat, niż nasi rodzice, bardziej koncentrujmy na nich swoją uwagę. A mimo to sytuacje zaginięć nawet tych najmłodszych dzieci (poniżej 13 r. ż.) ciągle się zdarzają i tylko w 2020 roku Policja zarejestrowała ich ponad 550.
Najczęstszym powodem zaginięć maluchów jest niewłaściwie sprawowana opieka dorosłych, w przypadku starszych dzieci – niemożność poradzenia sobie z problemami związanymi z okresem dojrzewania, kłopoty rodzinne, szkolne czy sercowe. Coraz częściej - ryzykowne znajomości nawiązywane w sieci. Na szczęście bardzo rzadko przyczyną zaginięcia małoletniego jest popełnione na jego szkodę przestępstwo np. uprowadzenie. Odrębną grupę stanowią małoletni będący ofiarami porwań rodzicielskich, w wyniku czego jedno z rodziców/opiekunów prawnych nie ma kontaktu ze swoim dzieckiem.
Mniejsze dziecko może zaginąć pozostawione samo na podwórku, podczas powrotu ze szkoły, może zgubić się na plaży lub podczas zakupów w supermarkecie. Dzieci swoją energią i pomysłowością nieraz zaskakują rodziców, przyprawiając ich o szybsze bicie serca. Dlatego tak ważne jest, aby nauczyć je prawidłowych zachowań, aby potrafiły unikać zagrożeń związanych z tą trudną sytuacją. W zdecydowanej większości przypadków to właśnie ostrożność i czujność rodziców lub opiekunów może uchronić pociechę przed zaginięciem, zwłaszcza te najmłodsze dzieci. Nie chodzi jednak o to, aby sprawić, że dziecko będzie bało się otaczającego go świata. Chodzi o to, żeby było bezpieczne, żeby umiało postępować w sytuacji, która może stanowić dla niego zagrożenie.
Zaginięcie dziecka – poszukiwania
Dziś mamy do dyspozycji coraz nowsze narzędzia i systemy poszukiwacze niż nawet jeszcze kilkanaście lat temu. Zaginięcie dziecka zawsze traktowane jest priorytetowo a Policja podejmuje działania natychmiast po jego zgłoszeniu. Policjanci, często wspomagani przez inne służby i grupy poszukiwawczo-ratownicze przeszukują teren, w okolicach którego dziecko było widziane po raz ostatni. Wykorzystują do swoich działań sprzęt techniczny, specjalnie wyszkolone psy, a nawet drony i śmigłowce. Rozpytują osoby najbliższe i świadków, którzy jako ostatni widzieli dziecko. Sprawdzają wszystkie ślady mogące doprowadzić do jego odnalezienia. Informacja o zaginięciu niemal natychmiast trafia do policyjnych baz danych, krajowej i międzynarodowej. W dzisiejszych czasach bardzo szybko rozprzestrzenia się także w szeroko rozumianych mediach, co może pomóc w poszukiwaniach.
Również Fundacja ITAKA rozpoczyna swoje działania zaraz po zwróceniu się o pomoc w sprawie zaginięcia przez rodzinę/bliskich osoby zaginionej. Sytuacja zaginięcia dziecka, czy to kilkuletniego czy nastolatka, jest bardzo trudnym przeżyciem dla całej rodziny. Małe dzieci giną nagle, co powoduje szok i często na początku bezradność rodziców. W takim momencie ważne jest nie tylko wsparcie poszukiwawcze, ale także wsparcie psychologiczne, czasem konieczne do uzyskania ważnych informacji na temat okoliczności zaginięcia.
W Polsce od 2013 roku działa system Child Alert, który pozwala na natychmiastowe upublicznienie określonego komunikatu na temat zaginięcia dziecka oraz informacji dotyczących poszukiwań za pośrednictwem dostępnych mediów, takich jak radio, telewizja, Internet, telefony komórkowe oraz nośniki reklamy zewnętrznej. Operatorem systemu Child Alert w Polsce jest Centrum Poszukiwań Osób Zaginionych Komendy Głównej Policji. Koncepcja platformy CA opiera się na współpracy Policji i jej partnerów medialnych. Podstawowym założeniem Child Alertu jest bowiem jak najszybsze zawiadomienie o zaginięciu dziecka jak największej liczby osób, co ma umożliwić natychmiastowe społeczne zaangażowanie w poszukiwania. Bezpłatny numer kontaktowy (alarmowy) pod który należy dzwonić z wszystkim informacjami dotyczącymi zaginięcia to 995. Nie każde zaginięcie dziecka jest przesłanką do uruchomienia systemu. Kryteria wszczęcia alertu są ściśle określone przepisami. Do tej pory system Child Alert uruchomiony został w Polsce czterokrotnie. Wszystkie alerty zakończyły się szczęśliwym powrotem dziecka do domu.
Od 2009 r. Fundacja ITAKA prowadzi numer 116 000 Telefon w Sprawie Zaginionego Dziecka i Nastolatka. Specjaliści fundacji obsługujący tę infolinię odbierają informacje dotyczące zaginięć dzieci oraz udzielają pomocy dzwoniącym, czy to w formie porady czy wsparcia w poszukiwanych. Dyżurujący przy telefonie to osoby przeszkolone - specjaliści ds. poszukiwań, prawnicy oraz psycholodzy. Numer 116 000 jest numerem ogólnoeuropejskim, który działa w 32 krajach Europy i obsługiwany jest przez lokalnych operatorów.
Informując o tym ważnym wydarzeniu jakim jest Międzynarodowy Dzień dziecka Zaginionego, CPOZ KGP oraz Fundacja Itaka przypominają o najważniejszych zasadach pozwalających zapobiec zaginięciu dziecka oraz o najistotniejszych krokach jakie należy podjąć w sytuacji krytycznej, kiedy dojdzie do zaginięcia. Materiały do wykorzystania załączamy w osobnych plikach. Dla zainteresowanych poszerzeniem informacji na temat zjawiska zaginięć dzieci oraz metod i środków używanych podczas poszukiwań poniżej zamieszczamy tematyczne linki: